Blog 47

De verborgen parel van Parabita: een begraafplaats als kunstwerk

Parabita verrast me elke keer weer — en dit keer niet met wijnranken, olijfbomen of historische straatjes, maar met… een begraafplaats. En niet zomaar één. De Cimitero Monumentale di Parabita is een architectonisch meesterwerk dat zich als een stenen gedicht uitvouwt over de heuvelrug. Klinkt dramatisch? Wacht maar.

Deze bijzondere plek werd in de jaren zeventig ontworpen door het Florentijnse architectenbureau Gruppo Grau, met als hoofdarchitecten Alessandro Anselmi en Paola Chiatante. En geloof me: dat zie je. Dit is geen standaard rijtje kruizen of marmeren engelen. Dit is postmoderne architectuur op zijn mooist — met een flinke knipoog naar de klassieke Griekse mythologie én volledig in harmonie met de Apulische bouwtraditie.

🌀 Een labyrint in steen

De begraafplaats is verdeeld in drie secties die trapsgewijs de heuvel op lopen — een beetje alsof je door een Grieks labyrinth wandelt, maar dan met uitzicht. Niet altijd ideaal voor bezoekers die een graf hebben in de hogere regionen… maar hé, een beetje sportief afdalen en stijgen houdt je jong.

De lay-out is losjes geïnspireerd op een Korinthisch kapiteel (je weet wel, zo’n sierlijke zuil in de klassieke bouwkunst). Het ossuarium vormt het voetstuk van het kapiteel, terwijl de voluten — die elegante krullen van de zuil — de privékapellen huisvesten. Een architect die dit bedenkt? Briljant of gek. Of beide. Ik hou ervan.

🧱 Carparo: Puglia in steen

Het hele complex is gebouwd uit carparo-steen, die warme gele zandsteen die je overal in de regio ziet. Hierdoor voelt het alsof de begraafplaats uit de heuvel zelf is gegroeid — robuust, tijdloos en heerlijk Zuid-Italiaans. Alsof de stenen zachtjes fluisteren: tranquillo, ik ben hier al eeuwen.

Deze materiaalkeuze is niet alleen mooi, maar ook diep verankerd in de Apulische traditie. Het geeft het geheel iets ambachtelijks, iets lokaals, iets dat niet in Milaan of Rome had kunnen ontstaan.

🏛 Een monumentale plattegrond

Het ontwerp is strak en indrukwekkend:

• Een vierkant grondplan van 120 meter per zijde
• Een vier verdiepingen hoge toren in het midden (als ossuarium)
• Een golvende, langwerpige onderste structuur die tegelijk als omheining dient en de meeste graven herbergt
• De privékapellen in de twee voluutvormige bovenste gebouwen
• En daarachter nog een groot ommuurd gebied dat het noordoostelijke deel markeert

Alles samen vormt het een cluster van bouwwerken die met elkaar verbonden zijn door één grote idee: tijdloze monumentaliteit.

📜 Een verhaal dat doorgaat

Het ontwerp dateert uit 1967, de bouw liep van 1972 tot 1982 (je kent Italië… mañana, maar dan Italiaans). En sindsdien is het monument regelmatig geëerd — van fototentoonstellingen in Milaan tot vermeldingen in architectuurhandboeken en zelfs de Treccani, de Italiaanse encyclopedie der encyclopedieën.

⭐ Waarom je dit écht moet zien

Het is niet zomaar een begraafplaats. Het is:

• Een architectonisch icoon van de 20ste eeuw
• Een culturele hotspot voor architectuurliefhebbers
• Een plek waar geschiedenis, kunst en landschap in elkaar overvloeien
• En stiekem: een fantastische plek om even stil te worden, te mijmeren en te bewonderen

Wie ooit dacht dat een begraafplaats saai was, heeft nog nooit in Parabita rondgelopen.

Wordt vervolgd..